W społeczeństwie, które coraz częściej podkreśla znaczenie przejrzystości, uczciwości oraz odpowiedzialności, rola sygnalistów zaczyna być dostrzegana jako istotny element demokratycznego porządku.
Jednak za decyzją o ujawnieniu nieprawidłowości w miejscu pracy czy instytucji stoją nie tylko szlachetne intencje, ale również niemałe ryzyko – zarówno osobiste, jak i zawodowe. Dlatego tak ważna staje się ochrona sygnalistów – kogo dotyczy i z czym się wiąże ta ochrona? Te pytania zadaje sobie wielu – zarówno pracowników, jak i pracodawców, którzy muszą przygotować się na konsekwencje nowej rzeczywistości prawnej.
Czym jest ochrona sygnalistów?
W swojej istocie ochrona sygnalistów opiera się na stworzeniu systemu zabezpieczeń dla osób decydujących się ujawnić informacje o nieprawidłowościach, nadużyciach czy działaniach niezgodnych z prawem w organizacjach, w których są zatrudnione lub z którymi współpracują.
Przepisy obowiązujące w Polsce – będące odpowiedzią na unijną dyrektywę – mają za zadanie nie tylko zapewnić bezpieczeństwo osobie zgłaszającej nieprawidłowości, lecz także uregulować sposób, w jaki instytucje i firmy powinny reagować na takie zgłoszenia. To jednak nie tylko obowiązek formalny – to także wyraz troski o kulturę organizacyjną, która nie zamiata problemów pod dywan.
Ochrona sygnalistów – kogo dotyczy?
Jeśli chodzi o zakres ochrony sygnalistów – kogo dotyczy i z czym się wiąże? Odpowiedź na te pytania nie sprowadza się wyłącznie do etatowych pracowników. Wręcz przeciwnie – katalog osób objętych tymi regulacjami jest szeroki. Obejmuje m.in. byłych pracowników, kandydatów do pracy, osoby samozatrudnione, wolontariuszy, stażystów, a nawet kontrahentów i podwykonawców.
Innymi słowy – ochrona nie ogranicza się do osób znajdujących się „wewnątrz” danej organizacji, ale rozciąga się również na tych, którzy mają z nią jakikolwiek istotny kontakt. To szczególnie ważna informacja dla wszystkich śledzących temat w kontekście artykułu https://www.doradzamy.to/artykuly/ochrona-sygnalistow-kogo-dotyczy-i-z-czym-sie-wiaze, gdzie podkreślono znaczenie szerokiego zasięgu nowych regulacji.
Z czym wiąże się ochrona sygnalistów?
Nie sposób mówić o ochronie sygnalistów bez odniesienia się do realnych konsekwencji, jakie niesie ona zarówno dla zgłaszającego, jak i dla pracodawcy.
Z jednej strony osoba dokonująca zgłoszenia nie może być z tego powodu dyskryminowana, zastraszana ani zwalniana – jakiekolwiek działania odwetowe są prawnie zakazane. Z drugiej – organizacja ma obowiązek stworzyć wewnętrzne kanały zgłoszeń, zapewnić ich poufność oraz odpowiednio reagować na ujawnione problemy.
Nieprzestrzeganie tych obowiązków może skutkować poważnymi sankcjami finansowymi, a nawet utratą reputacji. To dla wielu firm może być ciosem trudnym do naprawienia.
Nowa rzeczywistość prawna – wyzwanie i odpowiedzialność
W praktyce wdrożenie systemu ochrony sygnalistów oznacza konieczność przemyślenia procesów wewnętrznych, wprowadzenia odpowiednich procedur oraz przeszkolenia kadry zarządzającej. To nie tylko wymóg prawny, ale również szansa na budowanie organizacji opartej na zaufaniu i uczciwości.